گيوه دوزي

گیوه دوزی
امروزه گيوه دوزي در نجف آباد تنها در تعدادي از مغازه هاي شهرديده مي شود كه در آن به اين حرفه مشغول هستند و براي اين كه يك جفت گيوه دوخته شود، يك روز و نيم طول مي كشد .
مواد اوليه گيوه عبارت است از : رويه گيوه كه از آباده شيراز خريداري مي شود . اين رويه ها كار زنان آباداي و شيرازي مي باشد . تخته يا كف گيوه كه از پارچه كرباسي مي باشد ( اين پارچه ها را محكم كنار هم مي دوزن تا كف گيوه درست شود ) و چرم گاو كه براي دوختن جلو و پشت گيوه مصرف مي شود . .وضع بازار و خريد گيوه ها بيشتر در فصل بهار انجام مي گردد و كم ترين خريد در ماه هاي سرد به خصوص دي و بهمن مي باشد چون گيوه در فصل گرم و خشك جهت را حتي پا مناسب مي باشد .

در واقع تخت کشی مجموعه عملیاتی بر روی پارچه های فرسوده و کهنه لباس شامل برش های نواری از پارچه، متراکم کردن ، به هم فشردن و دوختن مجدد آنها به هم برای تهیه قسمت کف گیوه های سنتی بوده است.
در زمان خودش بهترین نوع بازیافت پارچه جهت تولید کمتر زباله و کمک به طبیعت و جلوگیری از آثار سوء زیست محیطی ناشی از تولید زباله توسط انسان !

مراحل ساخت و تولید گیوه در ۴ مرحله: چرم‌سازی، رویه‌بافی، تخت‌کشی و گیوه‌دوزی خلاصه می‌شود.

چرم‌سازی

ابتدا پوست گاو را که از بدنش جدا شده و کاملا تمیز شده‌است، به درون حوض آبی می‌اندازند و به مدت یک هفته نگه می‌دارند تا خیس بخورد؛ سپس آن را وارد حوض دیگری از محلول آب و آهک می‌اندازند و هر ۳ - ۴ روز پوست را زیر و رو می‌کنند تا محلول به همه جای آن برسد. پس از گذشت یک ماه که پوست در آب و آهک ماند آن را خارج می‌کنند و ۲ روز در محلول آب، زاج و نمک نگه می‌دارند؛ پس از آنکه خشک شد آن را با پیه و چربی‌های داغ‌شده چرب می‌کنند و ۲ تا ۳ روز نیز در برابر نور آفتاب قرار می‌دهند تا چربی لازم جذب آن شود. از این چرم برای کمری، نقاب و پاشنهٔ گیوه و... استفاده می‌شود. یادآوری می‌شود که گیوه‌بافان پیش از استفاده از چرم، آن را برای ۲ ساعت می‌خیسانند و پس از آن، بکار می‌گیرند.

رویه‌بافی

برای رویه‌بافی اول باید ته اندازی کرد. تعداد دانه‌های ته‌اندازی به طور تجربی با مساوی قرار دادن اندازهٔ پهنای دورتادور ۲ انگشت اشاره و وسط در کنار هم با مقدار دانهٔ بافته شده بوده‌است. همین طور که به رج بعدی می‌رسد؛ ابتدا ۳ دانه در رج اول بعد ۴ دانه در رج دوم و همین طور رو به بالا اضافه می‌شود تا اینکه به رج ۶۰ برسیم اکنون بافت سینهٔ رویه تمام شده‌است و حال باید پاشنه را بافت که خود ۹ رج است این ۹ رج وقتی کامل شود آخرین رج آن رجی هم تراز است و در یک خط صاف خواهد بود. از اینجا است که بافت ۹ رج برای دور ساق پا شروع می‌شود. پس از تمام شدن این رج‌ها روی رج یکی مانده به آخر یک رج را زنجیره‌بافی می‌کنند.

نخ مورد استفاده رویه‌بافان نخ پنبه‌ای سه لا است و سوزن آن‌ها بلند و باریک است. یک جفت رویه را می‌توان در ۲ روز بافت. رویه‌بافی درایران حرفه زنان بوده‌است.

تخت‌کشی

درحال حاضر در رشته گیوه‌بافی ۲ نوع تخت استفاده می‌شود؛ تخت لاستیکی (امروزه به دلیل حوصله و زمان زیادی که تخت پارچه‌ای نیاز دارد و قیمت بالای آن از تخت لاستیکی که بیشتر لاستیک چرخ‌های ماشین است استفاده می‌شود.) و دیگری تخت پارچه‌ای که نوع اصیل و کهن در تخت کشی گیوه‌است و برتری‌های خاص خود را دارد.

تخت گیوه را از پارچه‌های کتانی محکم، کرباس و یا پارچه‌های کهنه می‌سازند به این ترتیب که ابتدا آن‌ها را به شکل نوار نوار می‌برند. طول این نوارها به پهنای تخت مورد نظر بستگی دارد این نوارها را مرتب پشت سر هم قرار داده و با درفش وسط آن‌ها را سوراخ می‌کنند و دوال چرمی را از آن رد می‌کنند. با این کار این نوارها بهم دوخته می‌شوند و پاشنه جلو و عقب که هر دو چرمی بوده و البته عقبی از جلویی پهنتر می‌باشد (پاش لنجه) هم به کف تخت پیوند می‌خورد.

درفش‌ها را داخل خاکستر می‌گذارند تا داغ شوند و بتوانند راحت از میان نوارها عبور کنند کار دوال رد کردن را چندین بار انجام می‌دهند تا پیوندها به خوبی صورت گیرد. وقتی کار دوال رد کردن تمام شد با نمد خیس تخت را نم‌دار می‌کنند و با شفره روی تخت می‌کشند تا سطح تخت هم تراز شود و ریش‌ریش‌های حاصل از جدا شدن تار و پود پارچه ریخته شود و اطراف آن مرتب گردد. سپس با نخ و سوزن اطراف تخت را به روش کج‌بافی می‌دوزند تا هیچ نخی بیرون نزند یا به اصطلاح در نرود و نوارها شکافته نشود.

همگام با شهرداری:telegram.me/najafabd

پایگاه خبری شهرداری:news.najafabad.ir

سایت شهرداری:www.najafabad.ir/portal

نقشه نجف آباد:map.najafabad.ir

سامانه ارتباطات مردمی:137

سامانه پیام کوتاه: 30001360

قفل و كليد سازي

قفل سازي

يكي از صنايع زيبايي دستي ، صنعت قفل سازي است كه بايد آن را از صنايع نابوده شده در اين شهر حساب آورد . شهري كه قفل هاي آن در گذشته به لحاظ مهارت و ظرافت جنبه صادراتي داشته و به شهرهاي دور و نزديك صادر مس شده ، با وردو قفل هاي خارجي ، صنعت گذشته خود را ازياد مي برد . در 50 سال پيش ، از آهن و يا دوچرخه هاي پايي پس از استفاده شدن ، براي ساخت قفل ها استفاده مي كرند و قفل هاي لوله اي شكل بزرگ مي ساختند .

لوده بافي

لوده در سنت به معني سبد بزرگي است كه براي محل ميوه استفاده مي شود . لوده بافي كه در گذشته جز مشاغل شهر بوده و از جمله صنايع دستي اي مي باشد كه از طريق آن مردم به امرار معاش مي پرداختند .

در حال حاضر نيز چند تن از با تجربه ها و قديمي هاي اين حرفه به لوده بافي مشغول هستند . لوده بافي قبل از اينكه كه يك منبع در آمد باشد جزو هنرها و صنايع برتر دستي شهر مي باشد كه داراي ظرافت هاي خاص خود مي باشد .

لوده ها از به هم بافتن چند تركه ( چوب ارغوان ) ايجاد مي شوند، اين لوده ها چنان بافته مي شوند كه چندين برابر استحكام چوبي كه با آن بافته مي شود استحكام دارد و از نظر زيبايي نيز شكل هندسي متفاوتي دارد كه بر زيبايي آن افزوده است . چوب لوده ها از تركه ارغواني ( تركه ارغاني ) مي باشد كه بعضي از لوده باف ها آن را در خانه يا در باغ خود مي كاشتند و البته بعضي هم آن را مي خريدند و به صورت دسته هاي بزرگ چيده و به حجره هايشان مي آورند . ابتدا برگ ها را از تركه ها جدا مي كنندو در حالي كه هنوز چوب ها نرم هستند ، مشغول به بافتن يك لوده (سبد) مي شوند.

  پیرمردانی را در مغازه های کوچک در خیابان ۱۷شهریور (قباد سابق) نرسیده به بیمارستان بنام فامیلی عامل بارها دیده ایم و یا همان خیابان نزدیک مخابرات و یا خیابان دلگشا(کوچه برجی) کمی بعد از خیابان شیخ بهایی جنوبی و اکنون درخیابان حافظ (پشت بانک ملی مرکزی) و نرسیده به باغملی مغازه ای کوچک همچون دیگر مغازه های لوده بافی جوان خوش فکر نجف آبادی در کنج عزلت و باهمتی پولادی چنان با دستانش ترکه های ارغوان را ادب میکند که گذشتگان این ترکه ها,انسانهای کوچک بازیگوش قدیم را.
بله, این جوان که بدور از حواشی به فکر احیای صنعت دستی شهرمان است کسی نیست جزاستاد صادق فاتح.

تماشاي هنرمرداني كه با حوصله و صبر به بافتن اين لوده ها اقدام مي كنند ، خالي از لطف نيست .

رنگرزي گياهي